Tweede trefdag "Kansen voor biologische landbouw in de markt en op mijn bedrijf" is voltreffer
Onder de baseline ‘Op weg naar 1000 ha bio voor akkerbouw en groenten’ ging op 20 februari de tweede trefdag biologische landbouw door. De mix van praktische info op maat van het bedrijf en de mogelijkheid tot netwerken met bedrijven uit de sector zorgde voor een opkomst van zo’n 100 deelnemers. "De consument kiest steeds meer voor bio. Als verwerker en boer moeten we voor deze ontwikkeling open staan” stelde dagvoorzitter Lieven Louwagie in zijn openingswoord. “Het is een weg die we samen met de sector willen en moeten verkennen”.
De Provincie West-Vlaanderen en Inagro zijn sinds 20 jaar een structurele partner voor de Vlaamse biologische landbouw. Toen in 1998 het ‘Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt’ werd opgericht, was dat politiek geen evidentie. Ook de pionier-bioboeren hadden het toen niet gemakkelijk en kregen veel tegenwind. Gedeputeerde Naeyaert stelde in zijn inleiding vast dat het tij ondertussen gekeerd is. De pionier-bioboeren zijn geëvolueerd tot voorbeeldbedrijven en biologische voeding heeft een vaste stek verworven in het winkelrek. “Vanuit de provincie West-Vlaanderen willen we de kansen voor onze land- en tuinbouwers actief zoeken en vrijblijvend in beeld brengen. Biologische landbouw is een mooie kans om aan land- en tuinbouw te doen”. Vanuit deze insteek nam gedeputeerde Bart Naeyaert het initiatief voor deze tweede trefdag “Kansen voor biolandbouw in de markt en op mijn bedrijf”.
Bio wordt meer en meer standaard voor de consument
“Toen eind jaren negentig de ene voedingscrisis de andere opvolgde, zinde Colruyt op een antwoord. Een kritische groep consumenten vroeg om meer transparantie en duidelijkheid over hun voeding. Biologische landbouw beantwoorde aan deze vraag. Zo zag Bioplanet in 2001 het licht met een eerste vestiging in Kortrijk” getuigde Ingrid Boom van Colruyt. Na een voorzichtige start, kent Bioplanet sinds 2008 een forse groei. Jaarlijks openen 3 ŕ 5 winkels en ook online vinden heel wat klanten hun weg naar bio. Het brede assortiment is het uitgangsbord. Het huismerk van Colruyt ‘Boni Selection Bio’ zorgt ervoor dat bio voor een breed publiek toegankelijk is. Daarnaast zet Bioplanet in op een brede diversiteit voor de meerwaarde zoeker: Belgisch, vrij van allergenen, vrij van zoetstoffen, sociale dimensie,… In de klantenkring herkent Bioplanet drie grote groepen: de overtuigde klant die kiest voor bio omwille van milieuredenen, de welzijnsklant die kiest voor bio omwille van zijn gezondheid of om deze van zijn kinderen en de smaakklant die in bio meer smaak ervaart. Dorien Bosmans, aankoper groenten en fruit bij Bioplanet gaf aan dat ze vandaag al kunnen rekenen op een groot en stabiel aanbod van biologische groenten. Hierbij werken ze graag samen met lokale en familiale landbouwbedrijven waarbij transparante afspraken over volumes, logistiek en levervoorwaarden gemaakt worden.
Van vork tot veld: de consument bepaalt wat op zijn bord komt
Jan Ingelbeen van GreenyardFrozen zette meteen de toon in het panelgesprek met handel en verwerking onder leiding van Lieve Vercauteren van Bioforum Vlaanderen. “De consument bepaalt wat op zijn bord komt en dit is meer en meer bio. Terwijl onze omzet in het gangbare segment stabiel blijft, is onze omzet in bio verdrievoudigd in 5 jaar tijd”. Jan Hanssens van Ardo bevestigde deze trend en stelde het nog scherper: “Onze West-Vlaamse groentetelers moeten meer klantgericht willen werken”. Knolselder en prei worden al ten dele aangebracht door Vlaamse biotelers. Voor bloemkolen, spruiten en de groene groentes erwten, bonen en spinazie is er volop vraag. Als Vlaamse telers die niet oppikken, verlegt de markt zich naar andere productieregio’s. Beide bedrijven houden zich sterk dat de contractprijzen voor bio ook bij een groeiend aanbod op niveau blijven. Jaarlijks worden met de telers de kaarten open op tafel gelegd. “We moeten competitief zijn het met het buitenland maar logistiek hebben we minstens een comparatief voordeel” besloot Jan Hanssens. Ook Dominiek Keersebilck, commercieel directeur van REO, ziet deze trend : “Zero residu is een onomkeerbare trend. Bio loopt hierin voorop. Op Fruit Logistica, het jaarlijkse mekka voor groenten en fruit, zijn biologische groenten niet meer weg te denken. Een 20-tal telers levert vandaag al biologische groenten en fruit via REO.” Ruim een kwart van de aardappelen die de Aardappelhoeve in Tielt verpakt zijn ondertussen van biologische oorsprong. Zaakvoerder Bart Nemegheer gaf aan dat aardappelen, dankzij de mechanisatie en de evolutie naar meer plaagresistente rassen, goed biologisch te telen zijn. Grote Waalse akkerbouwers die recent zijn omgeschakeld naar bio zorgen al voor een goed Belgisch aanbod van biologische aardappelen. Niettemin ziet Bart nog ruimte voor groei in Vlaanderen. Luc Rooryck van Lutosa kwam als laatste aan het woord. Biologische aardappelproducten zorgen er voor een aanvulling van het gamma en groeien jaarlijks in omzet. Weinig rassen voldoen aan de kwaliteitseisen. Daarom werkt Lutosa vooral mat Agria. Om meer teeltzekerheid aan de teler te bieden, werkt Lutosa sinds dit jaar ook met het plaagresistente ras Carolus. Luc gaf toe dat hij zijn beeld over de bioboer de voorbije jaren moest bijstellen: “onze bioboeren zijn echte vakmensen die durven investeren in moderne machines voor onder andere onkruidbestrijding en zo een rendabele bedrijfsvoering verzekeren”.
Van zoeken en doorzetten tot voldoening
Walter en Roos Cambie-Rubrecht schakelden 21 jaar geleden om naar bio en kunnen terugblikken op een ruime ervaring. Pieter en Heide Vandooren-Verhelst schakelden twee jaar terug hun eerste perceel om naar bio. Hans Mommerency van Boerenbond vroeg naar hun ervaring. Voor Walter en Roos betekende de omschakeling naar bio destijds een ware zoektocht: afzet, teeltkennis, arbeidsplanning, omgaan met personeel, machines, … Ook vandaag blijft vernieuwing in teelt en afzet aan de orde. “Deze ontwikkeling kunnen delen met nieuwe collega’s geeft ons echt voldoening” getuigde Roos. In een kleine sector is een goede afstemming met de afzet erg belangrijk. Jaarlijks stemt Walter al in het najaar zijn teeltplan af met de veiling. Waar nodig wordt bijgestuurd. Ook de rendabiliteit van de verschillende teelten wordt hiertoe strak opgevolgd. Pieter en Heidi telen pas dit seizoen hun eerste biologische bloemkool. De keuze voor bloemkool was niet alleen een praktische keuze, maar werd ook met de veiling doorgesproken. Voor beide bedrijven is mechanisatie belangrijk. Walter sleutelt zelf graag. Voor de onkruidbestrijding is een combinatie van schoffelmachines en hulpstukken belangrijk. Pieter kijkt graag vooruit zodat hij goed is voorbereid. Het bedrijf schakelt over op vaste rijpaden en kocht ondertussen ook een klepelmaaier en een nieuwe wiedeg. Doorheen het gesprek kwam kennis en vakmanschap regelmatig ter sprake. De bedrijfsbegeleiding door Lieven Delanote van Inagro is voor beide bedrijven belangrijk evenals de ervaringsuitwisseling met andere collega bioboeren. Afsluitend kregen de dames het laatste woord. Roos wenste Pieter en Heidi veel ‘courage’ en doorzetting bij de omschakeling van hun bedrijf. Heidi bedankte Walter en Roos voor hun openheid om hen als nieuwe collega’s met raad en daad bij te staan.
In praktische workshops aan de slag
Na het plenaire deel, konden de deelnemers kiezen uit vier praktische workshops. Sander van Haver van Bio zoekt Boer gaf toelichting bij de omschakeling. De omschakeling naar bio gebeurt per perceel en start steeds met de aanmelding bij een erkende controleorganisatie. Wat je plant of zaait twee jaar na deze datum, kan als biologisch geoogst worden. Door het bedrijf in fases om te schakelen en de omschakeldatum gericht te kiezen, is het mogelijk om deze omschakelperiode zonder kleerscheuren te overbruggen. Tegelijk moet je je bedrijf herorganiseren op deze nieuwe bedrijfsvoering. Gelukkig voorziet de Vlaamse overheid ook in een omschakelpremie.
In de sessie ‘onkruidbeheersing’ gaven Karel Dewaele en Tom Decuypere aan dat geslaagde onkruidbestrijding een belangrijke succesfactor is om tot een geslaagde biologische oogst te komen. Een strategische inzet van oude en nieuwe technieken zorgt ervoor dat dit ook zonder herbiciden kan. In de loods maakten we kennis met de precisie-wiedeg, RTK-GPS besturing, torsiewieders, vingerwieders, onkruidbranders,…
Ziekten en plagen zijn wellicht het belangrijkste schrikbeeld voor een omschakelende teler. Joran Barbry van Inagro kon ons gerust stellen: “Dankzij een performante veredeling komen er meer en meer rassen beschikbaar met een goede ziekteresistentie. In het veld merken we een grote diversiteit aan nuttig leven. Nieuwe biologische middelen worden ontwikkeld en komen beschikbaar.”
Wat in gangbare landbouw bemesting heet, benoemt Lieven Delanote van Inagro in de biologische landbouw als bodemvruchtbaarheid. Een doorgedreven aandacht voor bodemstructuur, organische bemesting en een doordachte rotatie zijn de bouwstenen waarmee een biologische teler aan de slag kan gaan om een voldoende nutriëntenvoorziening voor zijn gewassen te verzekeren.
Meer info?
Heb je interesse in bio? Of een vraag over teelttechnieken? Heb je een probleem met jouw bioteelt of vragen over mechanische onkruidbestrijding? Of wil je meer weten over de marktkansen in bio? Neem contact op met Lieven Delanote, lieven.delanote@inagro.be, 051 27 32 50.