Landbouw neemt een bijzondere plaats in in onze provincie. Alleen al op het vlak van ruimtegebruik is landbouw goed voor 63% van het West-Vlaamse oppervlakte. Op Vlaams niveau is dat slechts 45%.
West-Vlaanderen telt 8000 landbouwbedrijven, dat is ruim 1/3de van het Vlaamse aantal. Op 10 jaar tijd tellen we wel 2500 landbouwbedrijven minder. Deze dalende trend zet zich al decennia lang door en niet alleen in West-Vlaanderen. Deze daling gaat trouwens minder snel in West-Vlaanderen dan gemiddeld in Vlaanderen.
De West-Vlaamse land- en tuinbouw realiseert jaarlijks een omzet van 2 miljard euro. Dat is ‘slechts’ 2,3% van de volledige West-Vlaamse omzet. Maar landbouw vormt de spil van een belangrijk agrobusinesscomplex en deze realiseren samen een omzet van 15 miljard euro. We kennen ze allemaal: de zuivelfabrieken, groenteverwerking, de frietproducenten… Ze draaien in belangrijke mate op West-Vlaamse grondstoffen. Wist je dat ongeveer 50% van de Vlaamse aardappelen in West-Vlaanderen geteeld wordt. En deze aardappelen vinden vlotjes hun weg naar de verwerking waar frietjes, kroketjes en andere aardappelbereidingen gemaakt worden. Maar er is ook een belangrijk groep bedrijven die de landbouwbedrijven als klant hebben: veevoederbedrijven, machinebouwers, constructeurs van stallen en loodsen…. Allen werken ze met en voor de West-Vlaamse landbouwbedrijven.
In onze land- en tuinbouw werken 17.000 mensen. 83% van de bedrijfsleiders zijn ouder dan 40 jaar en vijftigers vormen de grootste groep. De meesten van hen (96%) zijn aangesloten bij een landbouworganisatie of sectorgroep. Best wel een hoog cijfer! Dergelijke netwerken zijn ook voor boeren en tuinders erg belangrijk om sociaal isolement te vermijden. De helft werkt samen met andere land- of tuinbouwers. Bedrijven worden steeds groter en toch blijft samenwerking cruciaal. 35% doet dit in een coöperatie.
Over grond kunnen beschikken is natuurlijk essentieel in de landbouw. 53% van de bedrijfsoppervlakte is in pacht, met een gemiddelde bedrijfsgrootte van 24 ha. Vele boeren geven aan dat toegang tot grond een ware uitdaging vormt voor hun bedrijf. Ze ervaren een sterke ruimtelijke druk op landbouwgrond en kampen met stijgende grondprijzen.
Uit een enquête onder de land- en tuinbouwers blijkt dat voor 19% van hen een eerlijk inkomen halen, een uitdaging vormt. 839 landbouwers deden de voorbije 10 jaar een beroep op Boeren op een kruispunt (een organisatie die landbouwers in moeilijkheden begeleidt). Ondanks het feit dat West-Vlaanderen een zeer performante landbouw kent, is er ook een zeer kwetsbare groep.
Wat telen onze West-Vlaamse boeren? 84% teelt akkerbouwteelten, 41% zet groenten op de akkers, 48% houdt runderen aan en 37% is bezig met de varkenskweek. 120 landbouwers werken volgens de biologische teeltwijze. Als je door het West-Vlaamse platteland rijdt, dan is het grootste deel van de landbouwoppervlakte bedekt met grasland (32%), granen (20%) en voedergewassen (17%). Groenten zijn goed voor 10%.
Ook de moderne technologie doet zijn intrede in de landbouwsector. Een kwart van de West-Vlaamse landbouwbedrijven beschikt over een tractor met GPS en 16% heeft plannen om te investeren in smart farming.
Ongeveer een kwart van de boeren en tuinders doet aan landbouwverbreding. We spreken dan over hoevewinkels, educatie, hoevetoerisme, groene zorg en ook aannemingswerken. 753 landbouwbedrijven doen aan rechtstreekse verkoop, en bijna 200 aan hoevetoerisme.
1500 landbouwbedrijven leveren groenblauwe diensten (zoals aanplant kleine landschapselementen, mechanische onkruidbestrijding).
Geïnteresseerd in nog meer cijfermateriaal over de West-Vlaamse landbouw? Je vindt meer info op: